Optik ve XRay Ayırıcı

Sensör Temelli Ayrıcıların Tasarım Özellikleri

İri taneli cevherlerin günümüzde el ile zenginleştirildiği uygulamalar hala mevcuttur. Sensör temelli ayırma ekipmanları el ile ayıklama (tavuklama) yönetimine önemli bir alternatiftir.

Madencilikte temel olarak atık tanelerinin cevherden uzaklaştırılması veya cevherin yüksek ve düşük tenörlü olarak iki gruba ayrılması amacıyla kullanılmaktadır.

Bu sebeple üretilen optik (fotometrik) ayırıcıları, uranyum veya altın/uranyum cevherlerini zenginleştirmede kullanılmak üzere üretilen radyometrik ayırıcılar ve manyetik algılayıcı sensörlerin entegre edildiği ayırıcıların geliştirilmesi izlemiştir. Bunları sonraki yıllarda mikrodalga, lazer indüklenmiş floresan (laserinduced fluorescence) ve benzeri sensörlerin üretimi izler. Ticari başarı açısından değerlendirildiğinde, fotometrik (optik) prensibe dayalı üretilen sensör temelli ayırıcı uygulamaları, endüstride en popüler olan uygulamalardır.

Tüm sensör temelli ayırıcılar genelde ortak bir tasarıma sahiptir ve farklı uygulamalara yönelik olarak üretilmişlerdir. Bu tasarım sensöre bağlı olarak seçilen bir ışık kaynağı, gerekirse bir monokromatör ve malzeme üzerinden yansıyan veya emilen ışığı tespit etmeye yarayan bir sensörden oluşmaktadır. Işık kaynağı sensöre bağlı olarak doğal ışık, döteryum ark lambalar, kızılötesi lambalar, tungsten flamanlı lambalar, led lambalar, IR kaynakları olabilir.

Sensör Temelli Ayırıcıların Birleşenleri ve İşlevleri

Sensör temelli ayırma sistemleri dört temel bileşenden oluşmaktadır. Bunlar:

Besleme sistemi
Malzemeyei sisteme sunuş
Tanımlama sistemi
Ayırma sistemi

Besleme Sistemi

Sensör temelli ayırma sistemlerinde besleme ve ayırma tabi tutulacak malzemenin sisteme sunulması yüksek bir ayrım verimine ulaşmak açısından önemlidir. Taneler sensörün görüş alanına girmeden (sisteme sunulmadan) önce besleme olduğundan geçerler. Besleme oluğunun tasarımı malzeme içerisindeki tanelerin hızlanmasının denetlenmesi ve sabitlenmesi sağlayacak şekilde yapılmalıdır. Bu sayede tanelerin zıplama, sıçrama, birbirini perdeleme veya kendi yörüngesinde sapma benzeri verimi düşürecek davranışların önüne geçilmiş olunur. Bu anlamda en ideal tane davranışı, eğer besleme bant ile gerçekleştiriliyorsa, taneleri besleme haznesini bant hızında terk etmesidir.

Numune Hazırlama

Numune hazırlanırken dikkat edilecek hususlar malzemenin tipine ve varsa sonraki zenginleştirme adımlarına göre değişmektedir. Besleme taşıma bandından ayrıma kadar giden süreçte operasyonel gereklilikleri karşılamalıdır. En önemli husus besleme içerisindeki tanelerin en büyüğünün en küçüğüne oranı 3:1 veya 2:1 sınırına uygunluğunun mümkün olduğunca sağlanmasıdır. Bu ampirik yaklaşım geniş tane boyundan kaynaklanan performans düşmelerinin önüne geçmektedir. Genel olarak bakıldığında dar tane boyu aralığında besleme yöntemi cevher zenginleştirmenin diğer yöntemleri için de geçerlidir.

Yüzey özelliklerine dayalı ayrım yapılan herhangi bir sistemde tanelerin orijinal yüzeylerinin sensör tarafından algılanabilecek şekilde tozdan arındırılması gerekir.

Tanımlama Sistemleri

Tanımlama sistemleri bir algılayıcı sensör ve ışık kaynağından oluşmaktadır. Kullanım amacına göre sensörler iletkenliğe, tek renkliliğe (monochromatic), görünür ışığa (renge), kızıl ötesi veya yakın kızıl ötesi (IR/NIR) ışığa duyarlı olabilmektedir.

Yine ışık kaynakları da kullanılan sensöre bağlı olarak floresan, NIR veya LED olarak seçilmektedir. Sensör besleme sisteminin bitip tanelerin tanımlama alanına girdiği noktayı görecek şekilde besleme bandının altına veya karşısına yerleştirilebilir.

Sensör Temelli Ayırıcı Kullanımı

Sensör temelli cevher ayırıcı teknolojisi Türkiye'de de hızla yayılmaya başladı. 1970'li yıllarda gıda sektöründe kamera sistemiyle siyah ve beyazı tanımlayarak malzemeyi ikiye ayırması ile piyasaya giren ayırıcılar, günümüzde gıda, geri dönüşüm, özel ürünler ve madencilik sektörlerinde çok yüksek ilgi görmektedir.

Son Haberler